Cryptocurrency ngày càng được đón nhận bởi những nhà đầu tư mới, tuy nhiên đây là một thị trường có tốc độ phát triển rất nhanh và rất khác với những ngành đầu tư truyền thống trước đây. Vì thế đó là một rào cản đối với những người mới bắt đầu gia nhập thị trường, để hỗ trợ những người mới này, chúng tôi dưới đây tổng hợp một số các thuật ngữ cơ bản và chuyên dụng trong thị trường crypto mà các nhà đầu tư thường gặp trong quá trình đầu tư của mình.
Blockchain
Blockchain là một công nghệ lưu trữ dữ liệu phân cấp và mã hóa. Nó tạo ra một chuỗi các giao dịch được gắn kết với nhau, mỗi giao dịch được gọi là một “khối”. Khối này chứa thông tin về giao dịch, và được mã hóa và kết nối với khối trước đó trong chuỗi.
Blockchain cung cấp một cách an toàn và không thể sửa đổi để quản lý và chuyển tiền. Nó sử dụng một mạng lưới của các nút để lưu trữ và chia sẻ dữ liệu, cung cấp một cách để xác minh và xác nhận giao dịch mà không cần một trung tâm để quản lý.
Blockchain được sử dụng trong các ứng dụng tiền điện tử như Bitcoin, và cũng đang được áp dụng trong các lĩnh vực khác như tài chính, bảo mật thông tin, và chính phủ. Nó cũng có thể được sử dụng để xử lý các giao dịch trong các lĩnh vực khác như bán lẻ, giáo dục, và y tế.
Altcoin
Alternative Coin, hay còn được gọi là Altcoin, có nghĩa là các loại tiền điện tử khác ngoài Bitcoin. Altcoins được tạo ra với mục đích khác nhau, và có thể sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, như giao dịch tiền điện tử, đầu tư, và tiền điện tử chức năng.
Altcoins có thể sử dụng các giải thuật khác nhau để hoạt động, và cũng có thể có các tính năng và đặc điểm khác nhau so với Bitcoin. Ví dụ, một số altcoins có thể có tốc độ giao dịch nhanh hơn hoặc có mức độ bảo mật cao hơn so với Bitcoin.
Smart contract
Smart Contract (Hợp đồng thông minh) là một loại hợp đồng điện tử, được viết bằng mã người dùng, được thực thi tự động và đảm bảo tính chất lượng của việc thực hiện các điều khoản trong hợp đồng. Nó được sử dụng trên nền tảng blockchain và có thể được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, chẳng hạn như giao dịch tiền điện tử, đầu tư, quản lý tài sản điện tử, và giải quyết tranh chấp.
POW
POW (Proof of Work), đây là một trong những cơ chế xác thực và xác nhận giao dịch trên mạng blockchain. Cơ chế POW đòi hỏi các thành viên trên mạng phải thực hiện một số tính toán phức tạp để xác nhận giao dịch và tạo ra mới các block.
Trong cơ chế POW, các thành viên trên mạng được gọi là “người đào” và họ sử dụng máy tính của mình để thực hiện các tính toán phức tạp. Khi một người đào xác nhận được một giao dịch, họ sẽ tạo ra một block mới và thêm nó vào chuỗi block.
Các block mới được tạo ra sẽ được gửi đến các thành viên khác trên mạng để xác nhận. Nếu một số lượng đủ lớn các thành viên trên mạng đồng ý với block mới, nó sẽ được chấp nhận và thêm vào chuỗi block.
POS
POS (Proof of Stake) là một cơ chế xác thực và xác nhận giao dịch trên mạng blockchain. Trong cơ chế này, các thành viên trên mạng đặt một số tiền làm “staking” để xác nhận giao dịch. Thành viên sẽ được chọn ngẫu nhiên để xác nhận giao dịch và nhận phần thưởng tương ứng. Cơ chế POS cung cấp một cách hiệu quả hơn so với cơ chế POW (Proof of Work) về mặt tài nguyên và tiêu thụ điện.
Oracle
Oracle là một đối tượng hoặc một dịch vụ, mà cung cấp thông tin, dữ liệu đến mạng blockchain. Nó là một công cụ giúp kết nối blockchain với các thông tin bên ngoài và cho phép các giao dịch trên blockchain sử dụng thông tin này.
Ví dụ, một smart contract có thể yêu cầu thông tin giá cổ phiếu từ một oracle, và sau đó sử dụng thông tin này để thực hiện một hành động cụ thể như thực hiện một giao dịch. Oracles có thể được xây dựng bởi các cá nhân hoặc tổ chức, và có thể được xem như một công cụ rất quan trọng để nền tảng tài chính phi tập trung trên blockchain hoạt động ổn định, an toàn.
Gas fee
Gas fee (phí ga) là một loại phí trên mạng blockchain, được sử dụng để định giá công việc mà các nút mạng cần thực hiện để xử lý và xác nhận giao dịch. Ví dụ khi người dùng thực hiện một lệnh chuyển token trên mạng Ethereum thì phải trả một lượng nhỏ ETH làm phí gas để có thể thực hiện lệnh chuyển.
Bridge
Bridge (cầu nối) trong blockchain là một công cụ cho phép các mạng blockchain khác nhau hoạt động với nhau. Nó cho phép các giao dịch, dữ liệu và tài sản được chuyển giữa các mạng mà không cần thông qua một trung tâm hoặc một đối tác bên thứ ba.
Mục đích của một bridge là giúp cho các mạng blockchain có thể tương tác với nhau, mở rộng khả năng hoạt động của chúng và tạo ra nhiều tiện ích cho người dùng.
Wallet
Wallet (ví) là một công cụ để lưu trữ và quản lý các tài sản sử dụng trên blockchain, chẳng hạn như tiền điện tử (cryptocurrency) hoặc token. Wallet cung cấp cho người dùng một địa chỉ riêng biệt để nhận và gửi giao dịch trên mạng blockchain.
Mining
Mining (đào coin) là quá trình xác nhận và ghi nhận giao dịch trên một mạng blockchain. Những người đào coin (miner) sử dụng máy tính của mình để thực hiện việc tìm kiếm các giao dịch mới trên mạng và xác nhận chúng bằng cách giải quyết một số bài toán tìm kiếm bằng phần mềm đặc biệt.
Sau khi một giao dịch được xác nhận, nó được ghi vào block và được gắn vào chuỗi blockchain. Miner được thưởng bằng các token trên mạng hoặc tiền điện tử cho mỗi block mà họ tìm thấy và xác nhận. Mining là một phần quan trọng của cơ chế hoạt động của blockchain và giúp đảm bảo tính toàn vẹn và an toàn của giao dịch trên mạng.
Staking
Staking là một cơ chế cho phép người dùng “đầu tư” vào mạng blockchain bằng cách gắn kết (không bán) các token của mình trên mạng. Khi người dùng gắn kết token của mình, họ trở thành một nhà đầu tư và có thể nhận được một phần của tổng lợi nhuận trên mạng. Staking là một cách để giữ cho mạng blockchain được hoạt động một cách tự động và bảo mật, bởi vì những người đầu tư sẽ cố gắng giữ cho mạng hoạt động một cách tốt nhất để nhận được lợi nhuận từ việc gắn kết token của họ.
Mainnet
Mainnet là một mạng blockchain chính thức và hoạt động, trên một Mainnet, các giao dịch và hợp đồng thực sự được xử lý và các token được sử dụng để thực hiện giao dịch có thật sự giá trị. Mainnet là một phần quan trọng của một mạng blockchain, vì nó cung cấp một môi trường chính thức để thực hiện các giao dịch và hợp đồng trên mạng.
Testnet
Testnet là một mạng blockchain giả lập, được sử dụng cho mục đích kiểm tra và phát triển. Trên một Testnet, các giao dịch và hợp đồng không có giá trị thật sự và các token được sử dụng chỉ để thử nghiệm. Testnet là một phần quan trọng của quá trình phát triển blockchain, vì nó cho phép các nhà phát triển kiểm tra các tính năng mới trước khi chúng được triển khai trên Mainnet.
CEX
CEX (Centralized Exchange), là một sàn giao dịch tập trung được thành lập bởi một công ty/tổ chức. Trên các sàn CEX người dùng không cần phải quan tâm tài sản của mình đang ở blockchain nào để thực hiện giao dịch. Một số sàn CEX quen thuộc với các nhà giao dịch là Binance, Huobi, OKX,…
DEX
DEX (Decentralized Exchange) là sàn giao dịch phi tập trung. Nơi mà các giao dịch được thực hiện bởi các smartcontract. Thanh khoản của sàn DEX khác với sàn CEX, nó được cung cấp từ các nhà giao dịch đơn lẻ.
DEX cho phép người dùng giao dịch tiền điện tử mà không cần phải sử dụng một tổ chức hoặc cá nhân để giữ và quản lý tiền của họ. Điều này cung cấp một tính minh bạch và bảo mật cao hơn so với CEX. Tuy nhiên, DEX còn có một số hạn chế về tốc độ và độ linh hoạt trong việc giao dịch so với CEX.
DeFi
DeFi (Decentralized Finance) – Tài chính phi tập trung – là một khái niệm mới trong lĩnh vực tài chính điện tử, nó xác định một tập hợp các dự án, dịch vụ và ứng dụng được xây dựng trên nền tảng blockchain và được tổ chức và hoạt động một cách phi tập trung. Nó cũng bao gồm một số dịch vụ tài chính: giao dịch, vay-cho vay,…
DApp
DApp (Decentralized Application) là một ứng dụng được xây dựng trên nền tảng blockchain, nó được tự quản lý bởi một tập hợp các nút trên mạng lưới, không tạo ra sự phụ thuộc vào một tổ chức hoặc cá nhân. Những dịch vụ và hoạt động của DApp được xác định bởi các Smart Contract.
Crosschain
Cross-chain là một cơ chế cho phép trao đổi và chuyển đổi giữa các loại token hoặc cryptocurrency trên nhiều blockchain khác nhau. Nó cho phép người dùng có thể chuyển đổi và sử dụng các loại token trên nhiều blockchain mà không bị giới hạn bởi một nền tảng cụ thể.
Stablecoin
Stablecoin là một loại cryptocurrency có giá trị đồng đều với một loại tiền tệ quốc tế như USD hoặc EUR. Điều này cung cấp sự ổn định về giá trị cho người dùng, tránh cho họ mất đi giá trị của tiền đang giữ khi giá của cryptocurrency thông thường thay đổi nhanh chóng.
NFT
NFT là viết tắt của Non-Fungible Token, NFT được xem là khác biệt so với các loại token khác vì nó có giá trị và độc đáo, không thể thay thế hoặc trao đổi được giữa các token NFT. NFT được sử dụng để bảo vệ và xác nhận sở hữu cho những vật phẩm kỹ thuật số như hình ảnh, âm nhạc, video, hoặc một tài sản kỹ thuật số nào đó. NFT cung cấp một cách để xác nhận sở hữu và quản lý tài sản trên blockchain, cho phép các nhà sản xuất nội dung có thể kiếm tiền từ việc bán hoặc cho thuê tài sản của họ.
Yield Farming
Yield farming là một thuật ngữ từ việc khai thác lợi nhuận nhờ việc cung cấp thanh khoản trên các sàn giao dịch phi tập trung. Nó là một dạng tài chính đầu tư với lợi nhuận tự động được tính toán dựa trên tỷ giá giữa các token, gửi tiền, hoặc việc sử dụng tiền gửi để đầu tư vào các dự án trên blockchain. Yield farming trở nên phổ biến với sự phát triển của DeFi.
Lending – Borrowing
Lending – Borrowing trong crypto là biểu thị các dự án DeFi cho phép người dùng thế chấp tài sản (crypto) của họ để nhận lãi đến từ những người đi vay. Dapp này cho phép người dùng vay và thế chấp tài sản để tối ưu khoản đầu tư của họ.
Whitepaper
Whitepaper là tài liệu mô tả chi tiết về một dự án hoặc sản phẩm công nghệ định hướng, định nghĩa mục tiêu, các giải pháp và các chi tiết về hoạt động của nó. Whitepaper thường được sử dụng như một công cụ giới thiệu cho các nhà đầu tư, cộng đồng và cộng tác viên để hiểu rõ hơn về dự án và các giá trị của nó. Trong lĩnh vực công nghệ blockchain, whitepaper cũng cung cấp thông tin về các cơ chế giao dịch, bảo mật và tính toán cho dự án để giúp người đọc hiểu rõ về cách dự án sẽ hoạt động trong tương lai.
Whitelist
Whitelist là một danh sách đặc biệt của các địa chỉ và tài khoản được cho phép tham gia hoặc truy cập vào một sự kiện, giao dịch hoặc hợp đồng thông minh nào đó trong blockchain. Nó được sử dụng như một công cụ kiểm soát và bảo mật cho các hoạt động giao dịch trong blockchain, đảm bảo rằng chỉ những địa chỉ và tài khoản đã được chấp nhận trước đó mới có thể tham gia.
Airdrop
Airdrop được hiểu là phần thưởng mà các dự án dành tặng cho người dùng của họ. Những người được nhận tuỳ thuộc vào việc phân bổ phần thưởng của dự án. Thông thường những người tham gia sớm vào các dự án sẽ được airdrop một khoản là token của dự án. Có những dự án đã Airdrop cho người dùng khoản token có giá trị đến hơn 10.000 USD.
AMM
AMM là từ viết tắt của “Automated Market Maker”. Đây là một dạng cơ chế giao dịch trên sàn giao dịch decentralized (DEX) trong Defi (Decentralized Finance). Cơ chế AMM cho phép những người giao dịch tự động tạo ra giá cả cho các token được giao dịch trên sàn giao dịch, mà không cần một người quản lý hoặc một tổ chức từ bên ngoài. Điều này cung cấp một cách linh hoạt hơn và bảo mật hơn để giao dịch các đồng tiền số và cung cấp cho người dùng sự tự do về việc quản lý và sử dụng vốn của họ.
EVM
EVM là viết tắt của Ethereum Virtual Machine, là một môi trường mạng máy tính để chạy các ứng dụng của Ethereum. Nó là một phần quan trọng của nền tảng Ethereum, cho phép các chương trình được thực thi một cách an toàn và đồng nhất trên mạng lưới Ethereum. EVM đảm bảo rằng tất cả các giao dịch trên Ethereum được xử lý một cách chính xác và đồng nhất trên toàn mạng lưới.
DAO
DAO là viết tắt của “Decentralized Autonomous Organization”. Đây là một tổ chức hoạt động hoàn toàn tự động và không có sự kiểm soát từ bất kỳ một cá nhân hoặc tổ chức cụ thể. Thay vào đó, quyền lực của tổ chức được sử dụng và quản lý bởi cộng đồng các thành viên sử dụng blockchain để thực hiện các giao dịch và quản lý tài sản. Mọi đề xuất của DAO đều phải được sự đồng thuận đến từ đa số những người nắm giữ đồng coin.
Launchpad
Launchpad là một công cụ cho phép các công ty hoặc nhà phát triển có thể giới thiệu token của họ đến thị trường. Nó cung cấp một nền tảng để các nhà đầu tư mua và bán token, và cung cấp một cách để quản lý và theo dõi các giao dịch liên quan đến token. Launchpad còn cung cấp các tính năng như phân phối token, quản lý vốn, và tư vấn cho các nhà đầu tư.
ICO
ICO (Initial Coin Offering) là một phương thức cho phép một công ty hoặc dự án tạo ra các đồng token riêng và bán chúng cho cộng đồng để tìm kiếm nguồn vốn để phát triển dự án hoặc sản phẩm của mình. Khách hàng mua các token trong ICO để hỗ trợ dự án và nhận lợi ích tương lai từ việc sử dụng sản phẩm hoặc giá trị tăng của token trong tương lai. ICO có thể giúp cho các dự án nhanh chóng tìm được nguồn vốn, nhưng cũng có nhiều rủi ro về việc các dự án có thể không hoàn thành hoặc việc giá trị của token có thể giảm giá.
IDO
IDO (Initial DEX Offering) là một loại sự kiện phát hành tiền điện tử mới trên nền tảng giao dịch phi tập trung (DEX). Nó khác với ICO (Initial Coin Offering) bởi vì các token được phát hành trực tiếp trên DEX mà không cần thông qua một nền tảng giao dịch centralizied (CEX). IDO cho phép nhà đầu tư mới nhanh chóng mua và bán các token mới mà không cần phải chờ đợi để các token được giao dịch trên CEX.
IEO
IEO (Initial Exchange Offering) là một hình thức của đợt phát hành tiền điện tử (token) mới bằng cách bán các token đó trên các sàn giao dịch tiền điện tử (crypto exchange). IEO khác với ICO (Initial Coin Offering) vì trong IEO, sàn giao dịch sẽ đảm bảo rằng token đã được kiểm tra và xác minh chất lượng, trong khi trong ICO, việc này thường được giao cho nhà phát triển hoặc những nhà đầu tư. Điều này có thể giúp giảm rủi ro cho những người đầu tư và tăng tin tưởng về dự án.
KYC
KYC là viết tắt của “Know Your Customer” hoặc “Know Your Client”. Đây là một quy trình xác thực cá nhân hoặc tổ chức để xác định danh tính và tính đáng tin cậy của họ. KYC được sử dụng trong nhiều lĩnh vực, bao gồm tài chính, bảo mật và tiền điện tử. Trong tiền điện tử, KYC thường được yêu cầu khi người dùng muốn giao dịch hoặc sử dụng các dịch vụ liên quan đến tiền điện tử. Mục đích của KYC là giúp ngăn chặn hoạt động gian lận và tránh việc sử dụng tiền điện tử cho mục đích xấu.
FDV
Fully Diluted Valuation (FDV) là một khái niệm trong tài chính đầu tư, nó xác định giá trị của một công ty hoặc tài sản sau khi tất cả các chứng khoán được bán. FDV được sử dụng để xác định giá trị tổng của một dự án dựa trên giá của token và nguồn cung tối đa của dự án.
Marketcap
Marketcap là một trong những chỉ số quan trọng trong việc đánh giá các dự án, marketcap là chỉ số vốn hoá thị trường của một đồng coin nào đó. Nó được tính bằng cách lấy giá của token/coin của dự án nhân với số lượng token/coin đang lưu hành trên thị trường.
Total supply
Total Supply là số lượng tổng cộng của một loại token hoặc cryptocurrency đã được tạo ra và đang chờ được mở khoá từ dự án trên blockchain. Nó bao gồm tất cả các token đã được giao dịch hoặc đang chờ giao dịch và các token đang nằm trong tài khoản của người dùng. Total Supply của một cryptocurrency có thể được xác định trong Whitepaper của nó hoặc trên trang web chính thức của nó. Tính toán Total Supply của một cryptocurrency có thể giúp người dùng tìm hiểu về xu hướng giá và tình trạng tài sản của nó trong tương lai.
Circulating supply
Circulating supply hay còn gọi là số lượng các đồng tiền mã hóa đang hoạt động và đang được giao dịch trên các sàn giao dịch mà chưa được mở khoá bởi dự án. Nó bao gồm tất cả các đồng tiền mã hóa đang được sở hữu bởi các nhà đầu tư và người dùng của họ, và không bao gồm các đồng tiền mã hóa đang giữ trong vụ kiện, hoặc đang được sử dụng để hỗ trợ các hoạt động của dự án.
Một số thuật ngữ khác
Dữ liệu on-chain
On-chain là từ chỉ việc ghi nhận dữ liệu trên blockchain, tức là thông tin được lưu giữ trong một chuỗi các giao dịch liên tiếp. Dữ liệu on-chain có thể bao gồm các giao dịch tiền điện tử, các hợp đồng thông minh, thông tin về tài sản và tài khoản. Vì dữ liệu được lưu giữ trên blockchain nên nó rất bảo mật và không thể sửa đổi sau khi đã được ghi nhận. Điều này cung cấp một cấp độ bảo mật cao hơn so với các hệ thống dữ liệu truyền thống.
Flash loan
Flash loan là một loại khoản vay ngắn hạn được cung cấp trên blockchain mà không cần bất kỳ kiểm tra tài chính hay gợi ý tín dụng nào. Nó được cung cấp trong vòng một block, và nợ nần phải được trả ngay lập tức sau đó. Flash loan là một công nghệ mới trong thị trường tiền điện tử và chủ yếu được sử dụng cho mục đích giao dịch và arbitrage.
Shill
Shill là một hành động quảng cáo hoặc giới thiệu sản phẩm, dịch vụ hoặc ý tưởng của mình hoặc một công ty một cách giả dối hoặc tạo cảm hứng. Trong nền tảng tiền điện tử, shill có thể xuất hiện khi một người dùng hoặc tổ chức quảng cáo một cổ phiếu tiền điện tử hoặc dự án tiền điện tử một cách giả dối hoặc tạo cảm hứng để tăng giá trị của cổ phiếu hoặc tăng nhu cầu tìm kiếm cho dự án đó.
Hardcap
Hardcap là giới hạn tối đa của số tiền mà một ICO hoặc IEO cần thu được trong quá trình gọi vốn. Hardcap là một chỉ số quan trọng cho việc đánh giá thành công của một dự án tiền điện tử, và có thể tác động đến giá trị của token sau khi phát hành.
FUD
FUD là viết tắt của “Fear, Uncertainty, and Doubt”. Trong crypto, FUD có nghĩa là sự lo lắng, sự không chắc chắn và nghi ngờ. Nó thường xuất hiện khi có tin tức tiêu cực trong thị trường tiền điện tử, và có thể gây ảnh hưởng đến giá trị của các đồng tiền điện tử.
FOMO
FOMO là viết tắt của “Fear Of Missing Out”, tức là sợ bỏ lỡ cơ hội. Trong thế giới tiền điện tử, FOMO thường được sử dụng để miêu tả sự hoảng loạn và áp lực của một người dùng khi họ nghĩ rằng họ có thể bỏ lỡ một cơ hội đầu tư hoặc sự tăng giá của một đồng tiền điện tử.
DYOR
DYOR là viết tắt của “Do Your Own Research”. Trong thị trường tiền điện tử, DYOR là một cảnh báo cho người dùng rằng họ nên tự tìm hiểu và kiểm tra thông tin trước khi đầu tư.
Đọc thêm: CBDC là gì? Tại sao các NHTW lại quan tâm tới CBDC?
