Cuộc khủng hoảng này có liên quan đến 1 trong các tập đoàn bất động sản và ngân hàng lớn nhất tại Trung Quốc hiện nay. Nhiều ngân hàng lớn có nguy cơ vỡ nợ 9 nghìn tỷ đô. Mà đã liên quan đến bất động sản hay tài chính thì chắc hẳn sẽ có ảnh hưởng nhất định tới thị trường non trẻ crypto, hoặc thực dụng hơn mà nói. Nôm na là tác động đến túi tiền và bát cơm hàng ngày của chính chúng ta nữa.
Nhiều phương tiện truyền thông phương tây còn dự báo về tương lai sự sụp đổ của Trung Quốc vì cuộc khủng hoảng này. Vậy chuyện gì mà lại có ảnh hưởng khủng khiếp như vậy?
Điều gì đang diễn ra?
Vào ngày 14/7 vừa qua, hơn 1000 người ở tình Tây An, Trung Quốc đã bao vây Ủy ban điều tiết Bảo hiểm và Ngân hàng Thiềm Tây để biểu tình.
Họ là những nạn nhân của các dự án bất động sản chưa hoàn thành trong thời gian dài.
Mục đích biểu tình là để lên tiếng công khai rằng: Họ sẽ ko thanh toán khoản tiền thế chấp cho những ngôi nhà họ đã mua “trên giấy tờ”.
Nói về thế chấp, thì nó là tài sản bạn dùng để thế chấp với ngân hàng để ngân hàng cho bạn vay 1 khoản tiền.
Trong trường hợp này, người dân đã đến vay tiền ngân hàng để mua nhà, và thế chấp chính căn nhà đó cho những ngân hàng này.
GIờ đây họ lại tuyên bố sẵn sàng vỡ nợ, ko trả tiền để ngân hàng siết nợ căn nhà của mình.
Nguyên nhân
Tất cả đều liên quan đến 1 bong bóng bất động sản ở Trung Quốc đang trên bờ vực sup đổ.
Mặc dù vụ biểu tình châm ngòi trên diễn ra vào tháng 7 vừa rồi, nhưng vấn đề xảy ra với bất động sản của Trung Quốc đã bắt đầu từ nhiều thập kỷ trước.
Trong văn hóa Trung Quốc hay chấu Á nói chung, người dân có xu hướng coi trọng việc sở hữu bất động sản.
Nhu cầu về đất và nhà ở ngày càng tăng, quan niệm của người dân Trung Quốc hay như Việt Nam ta nhiều đời nay là: An cư lạc nghiệp, trong tiếng Trung cũng có cụm từ tương tự là 安居乐业 (Ānjūlèyè: An chu lựa yệ).
Bất động sản luôn là 1 trong những tài sản được công chúng tin tưởng hơn bất cứu loại tài sản nào, thể hiện địa vị xã hội của người châu Á.
Khi đời sống phát triển, bất động sản còn trở thành hình thức đầu tư của rất nhiều người.
Đặc biệt, vào năm 2008, kinh tế Trung Quốc rơi vào khủng hoảng song hành vs cuộc khủng hoảng tài chính ở phố Wall, chính phủ Trung Quốc tung ra gói kích cầu trị giá 586 tỷ đô. Phần lớn dòng vốn này chảy vào lĩnh vực xây dựng và bất động sản. Khiến thị trường này nóng hơn bao giờ hết.
Giá nhà đất và căn hộ tăng trưởng chóng mặt.
Trong đó đỉnh điểm vào 2016, giá nhà tại Trung Quốc đã tăng hơn 40%.
Trong khoảng thời gian hơn chục năm tăng trưởng như vậy, thì Evergrand – 1 công ty bất động sản đã tận dụng làn sóng này và trở thành 1 trong những tập đoàn bất động sản hùng mạnh bậc nhất Trung Quốc, xếp thứ 122 trong danh sách 500 công ty hàng đầu do Fortune bình chọn 2020.
Evergrand hay các công ty bất động sản khác bắt đầu với việc thuê 1 mảnh đất của chính quyền địa phương, sau đó bán những ngôi nhà được cho là sẽ được xây dựng trên mảnh đất đó cho người dân và các nhà đầu tư nhỏ khác.
Các công ty này hiển nhiên có trong tay 1 cục tiền.
Sự thật sau bức màn
Vấn đề là: Evergrand và những công ty này ko sử dụng số tiền đó để xây nhà
Mà dùng chúng để mua thêm nhiều mảnh đất hơn nhằm bán được nhiều hơn nữa những căn hộ “tương lai”.
Goi là căn hộ “tương lai” vì vào thời điểm bán, các căn nhà này chưa được xây dựng
Như vậy là các công ty này cứ liên tục vòng lặp 4 bước: Bán trước nhà, xây 1 nửa, sử dụng đòn bẩy tiền để mua thêm đất và lặp lại. Đó chính là mô hình Ponzi trong truyền thuyết.
Có tới 85% các ngôi nhà ở Trung Quốc được bán với chiến lược này, và mất vài năm để bắt đầu xây dựng.
Chính quyền địa phương thì im ỉm ko can thiệp vì thực ra, chính họ là người được hưởng lợi trực tiếp từ mô hình này.
Khoảng 50% doanh thu của của chính quyền đến từ việc cho thuê đất.
Nhận thấy thị trường bất động sản đang phát triển quá nóng, chính phủ Trung Quốc đã ban hành chính sách 3 lằn ranh đỏ “three red lines” vào T8/2020 để cân bằng lại.
Hiểu nôm na thì chính sách này chia ra các điều kiện mà doanh nghiệp phải đáp ứng được thì mới được vay tiền tiếp.
Và Evergrand lúc này ko đáp ứng điều kiện nào cả nên dĩ nhiên ko đc vay thêm bất cứ khoản $ nào. Vậy nên tới cuối năm ngoái, công ty này chính thức ko thể trả được nợ, khoản nợ này hiên lên tới 300 tỉ đô.
Vụ trượt deadline trả nợ của Evergrand khiến công chúng gia tăng hoài nghi và bắt đầu đào sâu vào tài chính của Evergrand cũng như các công ty bất động sản khác
Nhiều tin tức tiêu cực bắt đầu lan truyền nhanh chóng.
Tổng khoản nợ của các công ty bất động sản của Trung Quốc gộp lại là khoảng 5,2 nghìn tỷ đô.
Gấp hơn 5 lần vốn hóa của cả thị trường crypto ở thời điểm hiện tại.
Và vì ko có tiền trả nợ thì lại càng ko có tiền xây dựng các dự án bất động sản đã bán cho người dân.
15 tòa nhà trị giá 154 triệu đô xây dang dở trong 7 năm chưa xong đã bị đánh sập hàng loạt.
Nhiều người Trung Quốc đã dành tiền tiết kiệm cả đời để đầu tư vào các dự án ko hoàn thành này. Và họ đã ko thể chịu được nữa.
Vậy nên vào ngày 1/7, tất cả người mua nhà từ 1 dự án ở miền trung Trung Quốc đã công bố 1 lá thư nói rằng họ sẽ ngừng trả các khoản thế chấp của mình cho ngân hàng trừ khi việc xây dựng được khởi động lại.
Vào buổi tối cùng ngày, những người mua 1 dự án khác cũng đã công bố tẩy chay thế chấp tương tự phong trào tẩy chay lan rộng ra toàn quốc.
Vào ngày 12/7, 100 dự án đã tham gia sự kiện tẩy chay này.
Và vào 3 tuần trước, con số này là hơn 320 dự án trên toàn Trung Quốc.
Ảnh hưởng như thế nào?
Toàn bộ chuyện này là tín hiệu vô cùng xấu với các ngân hàng
So với cuộc khủng hoảng 2008 ở Mỹ, các ngân hàng ở Mỹ ít ra còn đc thế chấp bởi các căn nhà đã xây xong thì các ngân hàng Trung Quốc lại phải xử lý những căn nhà chưa được xây dựng hoặc xây dở dang
Nếu số người tuyên bố vỡ nợ tiếp tục tăng, các ngân hàng sẽ cực kỳ khó khăn vì họ ko thể đem bán những căn nhà xây dở này để thu tiền về.
Trong tình thế đó, nhiều người dân cũng lo sợ điều tương tự nên đã đua nhau đi rút tiền gửi tiết kiệm ở ngân hàng về.
Nhưng các ngân hàng lại chặn việc rút $ lại.
Đó là lý do chúng ta được thấy hình ảnh về vụ lùm xùm và ẩu đả trước của 1 ngân hàng ở Hà Nam Trung Quốc thời gian vừa rồi
Trước tình hình trên, ngày 25/7 chính phủ Trung Quốc đã lập 1 quỹ cứu trợ 44 tỷ đô để cứu thị trường bất động sản đang chao đảo vì nợ
Và đó là toàn bộ bối cảnh và các sự kiện xoay xung quanh cuộc khủng hoảng tài chính và bất động sản đang diễn ra tại Trung Quốc thời điểm này.
Vậy tác động của cuộc khủng hoảng này nghiêm trọng như thế nào?
Trung Quốc:
Doanh số bán nhà đã giảm mạnh 49% trong 7 tháng đầu năm nay. Bất động sản lại chiếm gần 30% GDP và tới 7/10 công ty hàng đầu của Trung Quốc là các tổ chức công ty tài chính.
Lượng việc làm trên các thành thị liên quan đến bất động sản cũng chiếm tới 15%, có thể khiến cuộc sống nhiều người lâm vào khó khăn. Đủ để hiểu cuộc khủng hoảng này đang tác động tiêu cực thế nào đến tình hình Trung Quốc.
Chưa kể, Trung Quốc còn là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Nếu cuộc khủng hoảng lan rộng, các hoạt động sản xuất kinh doanh sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới nguồn cung hàng hóa cho thế giới, trong đó có Việt Nam.
Đối với thị trường chứng khoán, đầu tư
Các công ty kiểm toán Mỹ muốn biết tình hình của các công ty này nhưng Trung Quốc đại lục và Hồng Koong là 2 khu vực pháp lý trên thế giới ko cho phép các cuộc thanh tra này vì những lo ngại về bảo mật.
Đó là lý do đã có 5 công ty lớn của Trung Quốc đã tự nguyện rút sàn giao dịch chứng khoán Hoa Kỳ. Chưa dừng lại ở dó, đang có khoảng 300 công ty với tổng vốn hóa thị trường khoảng 2,4 nghìn tỷ đô có nguy cơ bị hủy niêm yết bao gồm cả gã khổng lồ Alibaba.
Nếu điều này xảy ra, thị trường chứng khoán Mỹ sẽ có biến động lớn.
Điều này đâu đó cũng sẽ ảnh hưởng tới crypto. Trong chu kỳ năm 2021, thị trường crypto đang minh chứng rõ ràng rằng nó đang ngày càng được gắn với chứng khoán nhiều hơn thông qua biểu đồ giá.
Chưa kể là khi khủng hoảng xảy ra, nhiều người vỡ nợ, mất việc làm, chuỗi cung ứng bị đứt, thì người dân làm gì còn tiền đổ vào chứng khoán hay crypto nữa đúng ko. Nên đó cũng là 1 dấu hiệu cho thấy mùa downtrend vẫn chưa kết thúc được ngay.
Và đó là toàn bộ câu chuyện liên quan đến cuộc khủng hoảng bất động sản cũng như sự tác động của nó tới toàn thế giới.
